Kính thưa quý vị và các bạn! Lễ hội Bươn Xao năm 2023, và lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh thành Lê Lợi, đền thờ Lê Thái Tổ sẽ được tổ chức tại xã Tiên Kỳ huyện Tân Kỳ, trong hai ngày mùng 3 và mùng 4 tháng 10 năm 2023, tức ngày 19 và ngày 20 tháng 8 năm Quý Mão. Để hiểu thêm về sự kiện này, mời quý vị và các bạn cùng nghe nội dung sau đây.

Lễ hội Bươn Xao bắt nguồn từ truyền thống lễ giỗ "Mẫu" của đồng bào Thái. Từ bao đời nay, hằng năm cứ đến dịp 19 20 tháng 8 âm lịch, bà con tổ chức cúng lễ truyền thống Bươn Xao, (tiếng đồng bào dân tộc Thái gọi là “Trăng ngày 20”), để tưởng nhớ và tri ân người Mẹ đồng bào dân tộc Thái, và công lao to lớn của nghĩa quân Lê Lợi cùng các bậc tiền nhân đồng bào Thái, đã có công lao chống giặc ngoại xâm bảo vệ quê hương đất nước.

Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, vào năm 1924, theo hiến kế của tướng Nguyễn Chích, Chủ tướng Lê Lợi đã chỉ đạo tiến quân vào Nghệ An.

Bà con nhân dân rước lễ

Trong quá trình vây thành Trà Lân và đánh viện binh của giặc Minh, đồng bào Thái do vị Tù trưởng Trương Công Hán với lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần kiên trung đã không quản ngại khó khăn, vất vả cùng nhân dân đóng góp, giúp đỡ cho nghĩa quân như dẫn đường, cung cấp lương thực thực phẩm. Để ghi nhận công lao, sau khi đánh đuổi được giặc ngoại xâm, Lê Lợi phong Trương Công Hán là “Khả lam Quốc công”, tặng cho vùng ấy 1 con dao vàng để làm kỷ niệm việc nhân dân hái quả khầu, bứt rau rừng phò nghĩa quân; cho khoanh một vùng đất “Ba trăm ngọn núi” và ban cho địa phương ấy tên gọi là “Tiên Kỳ”.

Chiến thắng vang dội thành Trà Lân có ý nghĩa quan trọng, tạo bước ngoặt quyết định để nghĩa quân của Lê Lợi đi đến thắng lợi cuối cùng vào năm 1928. Trận chiến này đã được Nguyễn Trãi ghi lại bằng những câu thơ hào hùng.

"Đem đại nghĩa để thắng hung tàn.

Lấy chí nhân để thay cường bạo.

Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật.

Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay."

Kính thưa quý vị và các bạn!

Phần tế lễ

Để có được những thắng lợi to lớn này, nghĩa quân Lam Sơn đã chọn vùng đất Tân Kỳ ngày nay làm hậu phương chiến lược. Đến nay, từ đầu đến cuối huyện Tân Kỳ đều còn lưu giữ những di tích minh chứng nghĩa quân như: Bãi Tập Mạ, bãi tập quyền, đồng Tủ thuốc ở xã Nghĩa Phúc; đền Song Đồng Ngọc Nữ xã Nghĩa Hợp; đền Đức Ông, đền Trường Thọ ở xã Nghĩa Dũng; đền Vạn thờ Nguyễn Mãi, đồi Lê Lợi, cánh đồng Phướn ở Nghĩa Hành; đồng Trấu ở xã Hương Sơn. đặc biệt trong số đó có di tích lịch sử thành Lê Lợi ở núi Pù Pán, bản Đồn, thuộc bản Ỏn, xã Tiên Kỳ, là nơi thành lũy cuối cùng của nghĩa quân Lam Sơn hạ thành Trà Lân. Hiện nay, ở đây vẫn còn dấu tích thành lũy và người dân đã tìm thấy được đao kiếm của nghĩa quân.

Phần vui hội

Năm 2021 2022, uỷ ban nhân dân huyện Tân Kỳ phối hợp với Sở Văn hoá và Thể thao, Ban quản lý di tích tỉnh xây dựng và hoàn thiện hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với Thành Lê Lợi và đền thờ Lê Thái Tổ. Được sự quan tâm của các ban ngành cấp tỉnh, đặc biệt là Sở Văn hoá và Thể thao, Ban quản lý di tích, Ngày 12 tháng 1 năm 2023, uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An có Quyết định số 1 1 3 Q Đ U B N dê, về việc xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Thành Lê Lợi, và Đền thờ Lê Thái Tổ xã Tiên Kỳ, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An. Là sự ghi nhận và khẳng định những giá trị lịch sử quý báu của di tích thành Lê Lợi, đền thờ Lê Thái Tổ.

Đốt lửa vui hội

Năm 2023, cùng với tiếng trống khai hội Lễ hội Bươn Xao, Huyện uỷ, uỷ ban nhân dân huyện Tân Kỳ, sẽ long trọng tổ chức, Lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Thành Lê Lợi và Đền thờ Lê Thái Tổ. Đó là niềm vinh dự, tự hào của vùng đất Tiên Kỳ nói riêng và huyện Tân Kỳ nói chung, có ý nghĩa quan trọng để chúng ta tiếp tục giữ gìn, bảo vệ di tích và các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Kính thưa quý vị và các bạn !

Lễ hội Bươn Xao vừa có ý nghĩa văn hóa tâm linh, là cầu nối để mọi người gắn kết lại với nhau, cầu mong mưa thuận gió hoà và một cuộc sống bình an, tốt đẹp; là dịp để chúng ta ôn lại lịch sử, cùng tự hào về một miền quê anh hùng. Đối với Đảng bộ, nhân dân Tân Kỳ sẽ vững thêm niềm tin để xây dựng huyện nhà ngày càng phát triển.

Việc tổ chức Lễ hội cũng là sự khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng ta, về phát triển kinh tế hài hoà với phát triển văn hoá, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá để thúc đẩy phát triển kinh tế, góp phần xây dựng xã Tiên Kỳ sớm trở thành một điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn của tỉnh Nghệ An.

Cẩm Tú- Thanh Nhàn

Trung tâm VHTT& TT Tân Kỳ